Ο Επίκουρος και οι Θεοί του

Επειδή στα θέματα περί ψυχής ,μετενσαρκώσεως κλπ πολλά ελέχθησαν και ακόμη περισσότερα δεν ελέχθησαν
Επειδή πλανώνται πολλές μαύρες σκιές στην ατμόσφαιρα
Επειδή ακόμη και σήμερα ύστερα από 2400 χρόνια πολλοί θεωρούν τους επικούρειους τα μαύρα πρόβατα
Επειδή πολλοί είτε από άγνοια είτε από σκοπιμότητα επιμένουν να ταυτίζουν την Επικούρειο αίρεση με την αθεΐα

Γι΄ αυτό παραθέτω αυτήν την σύντομη ανάλυση γιά τις επικούρειες αντιλήψεις περί Θεών
Γιά περισσότερα ανατρέξτε στην θαυμάσια εργασία του Foustigiere "Ο Επίκουρος και οι Θεοί του" Εκδόσεις Θύραθεν

-------------------------------------------------------------------------------

ΠΕΡΙ ΘΕΩΝ
Δεί δε ιλαρά τα των Θεών ξόανα ποιείν καί μειδιώντα , ίνα αντιμειδιάσωμεν αυτοίς ή φοβηθώμεν.
Τα αγάλματα των Θεών πρέπει να τα κατασκευάζουμε (με πρόσωπα) χαρούμενα καί γελαστά γιά να μπορούμε να τους
ανταποδίδουμε το χαμόγελο καί όχι να τους φοβόμαστε.
( Διογένης Οινοανδεύς )


--------------------------------------------------------------------------------

Οι αντιλήψεις του Επίκουρου γιά τους Θεούς είναι μιά κραυγή αγωνίας γιά την Δημοκρατία καί την Πόλη-Κράτος που
στίς μέρες του χάνονται. Είναι μιά κραυγή αγωνίας γιά την Θρησκεία που από πρωτοπόρος κοινωνικός θεσμός μετατρέπεται σιγά σιγά σε χαλινάρι του λαού για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των επιγόνων καί της ολιγαρχίας.

Παρά τις κατά καιρούς αστήρικτες κατηγορίες γιά αθεία , η ευσέβεια του φιλοσόφου υπήρξε παροιμιώδης. Η ευσέβεια αυτή έχει τις ρίζες της στην ανάμνηση της "παλιάς καλής εποχής" κατά την οποία οι Δημοκρατικοί Θεοί , η Πόλις-Κράτος καί οι Πολίτες-θρησκευτές αποτελούσαν ένα ενιαίο καί αδιάσπαστο σύνολο.

Σε αντίθεση με την Πλατωνική μυθοπλασία που επιχειρεί να μετατρέψει τους Θεούς-Οντα σε άοσμους και άγευστους
Θεούς-Ιδέες ενισχύοντας έτσι την θρησκοληψία , η Επικούρειος Θεολογία προσπαθεί να απαλλάξει τους ανθρώπους από
τις αυθαίρετες καί δογματικές αντιλήψεις γιά τους Θεούς.
Οι αντιλήψεις αυτές όχι μόνον γεμίζουν με φόβο τις καρδιές των ανθρώπων αλλά συνιστούν καί ασέβεια διότι προσβάλλουν την φύση καί την ουσία των Θεών.

Ο Επίκουρος είναι απόλυτα σίγουρος για την ύπαρξη των Θεών (εναργής γαρ αυτών εστίν η γνώσις) απορρίπτει όμως
εντελώς την Θεία πρόνοια διότι η αντίληψη αυτή δεν συμβιβάζεται με τα κριτήρια της αλήθειας όπως αυτά καθορίζονται
στον Κανόνα (το επικούρειο σύστημα λογικής)

Οι Θεοί είναι ΛΟΓΩ ΘΕΩΡΗΤΟΙ ! Καί Λόγος πρώτα από όλα σημαίνει λογική.
Ετσι με αφετηρία την λογική μπορούμε να προσεγγίσουμε τους Θεούς μας μέσα από απλά καθημερινά πράγματα όπως η θαλπωρή των ακτίνων του ήλιου , μία ανθισμένη μυγδαλιά , το άρωμα του φρεσκοψημένου καφέ και το χαμόγελο της μάνας που θηλάζει το παιδί της !

Οι Θεοί είναι Ελληνες και μιλούν Ελληνικά !!!
Εκπληξη και αμηχανία είναι η πρώτη μας αντίδραση στην πρόταση αυτή. Ακούγεται σαν προφητικός λόγος
Σαν να είχε διαισθανθεί ο σοφός την λαίλαπα που θα ακολουθούσε και ήθελε με νύχια και με δόντια να
διαφυλάξει τον εθνικό χαρακτήρα της θρησκείας.

Οι Θεοί , ζώντας στα Μετακόσμια σε μία κατάσταση διαρκούς ευδαιμονίας ,δεν έχουν καμμία σχέση ούτε με την διακυβέρνηση των φθαρτών κόσμων ούτε με τις υποθέσεις καί τα προβλήματα των ανθρώπων.

Αφού όμως οι Θεοί δεν ενδιαφέρονται για μάς , για πιό λόγο θα πρέπει να τους λατρεύουμε καί να τους τιμούυμε;
Είναι μιά ερώτηση που βγαίνει αυθόρμητα από τα χείλη των πολλών καθώς οι περισσότεροι έχουν μάθει να προσεγγίζουν το Θείον με υστεροβουλία και διάθεση συνδιαλλαγής. Εχουν μάλιστα καθορίσει καί ένα είδος άτυπου τιμολογίου στίς σχέσεις τους μαζί του όπου το μέγεθος της προσφερόμενης λαμπάδας είναι ανάλογο με το μέγεθος του ζητουμένου θαύματος.
Εάν αυτό δέν είναι ασέβεια, τότε τί είναι ;

Ο πραγματικά ευσεβής άνθρωπος , απαλλαγμένος από φόβους καί μάταιες ελπίδες , προσεγγίζει τους Θεούς του με γενναιότητα καί αξιοπρέπεια. Με φιλική διάθεση καί όχι με φόβο. Τους λατρεύει καί τους τιμά χωρίς να περιμένει τίποτε από αυτούς.
Η αφθαρσία καί η μακαριότητα των Θεών αποτελεί γι΄ αυτόν το πρότυπο της δικής του ζωής. Η αφθαρσία βέβαια είναι
κάτι το ανέφικτο , ένα άπιαστο όνειρο , η μακαριότητα όμως είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί στο μέτρο του δυνατού.
Επιδιώκοντας λοιπόν ο άνθρωπος το "ηδέως καί μακαρίως ζήν" ουσιαστικά επιδιώκει να μοιάσει στους Θεούς του.

Αυτή φίλοι μου είναι η θεολογία που πρεσβεύουμε. Απλή, καθημερινή και ανθρώπινη !


--------------------------------------------------------------------------------

Επίκουρος φιλτάτοις αγορασταίς χαίρειν !

ΠΕΡΙ ΘΕΩΝ -
Πρώτον μεν τον Θεόν ζώον άφθαρτον και μακάριον νομίζων , ώς η κοινή νόησις υπεγράφη , μηθέν μήτε της αφθαρσίας
αλλότριον μήτε της μακαριότητος ανοίκιον αυτώ πρόσαπτε.
Κατ΄ αρχήν τον Θεό να τον θεωρείς σαν ένα όν άφθαρτο και μακάριο , όπως μας τον παρουσιάζει η κοινή σε όλους μας
παράστασή του και να μήν του αποδίδεις ιδιότητες και συμπεριφορές που είναι ξένες προς την αφθαρσία
και αταίριαστες στην μακαριότητά του

- Πάν δε το φυλάττειν αυτού δυνάμενον την μετά αφθαρσίας μακαριότητα περί αυτόν δόξαζε.
Αντίθετα να φρονείς γι΄ αυτόν οτιδήποτε μπορεί να διαφυλάξει την μακαριότητα και την αφθαρσία του.

- Θεοί μεν γαρ εισίν. Εναργής γαρ αυτών εστίν η γνώσις. Οίους δ΄ αυτούς οι πολλοί νομίζουσιν, ούκ εισίν. Ού γαρ φυλλάτουσιν , αυτούς οίους νομίζουσιν.
Οι Θεοί βέβαια υπάρχουν διότι η γνώση που έχουμε γι΄αυτούς είναι εναργής(ξεκάθαρη,ολοφάνερη,διαχρονική και καθολική).
Αλλά δεν είναι τέτοιοι όπως τους φαντάζονται οι περισσότεροι άνθρωποι οι οποίοι δεν διατηρούν ακέραιη την αρχική
παράσταση για τους Θεούς.

- Ασεβής δε ούχ ο τους των πολλών Θεούς αναιρών, αλλ΄ ο τας των πολλών δόξας Θεοίς προσάπτων.
Ασεβής δεν είναι αυτός που δεν παραδέχεται τους Θεούς των πολλών, αλλά αυτός που αποδίδει στους Θεούς τις
δοξασίες των πολλών

- Ου γαρ προλήψεις εισίν αλλ΄ υπολήψεις ψευδείς αι των πολλών υπέρ Θεών αποφάσεις , ένθεν αι μέγισται βλάβαι
αίτιαι τοις κακοίς εκ Θεών επάγονται και (αι) ωφέλειαι (τοις αγαθοίς ?).
Αυτά που φρονούν οι πολλοί για τους Θεούς δεν είναι γνώση (που στηρίζεται στην αισθητηριακή αντίληψη)
αλλά προκαταλήψεις σύμφωνα με τις οποίες οι Θεοί τιμωρούν τους κακούς και ευεργετούν τους καλούς.

- Ταις γαρ ιδίαις οικειούμενοι διά παντός αρεταίς , τους ομοίους αποδέχονται , πάν το μη τοιούτον ως αλλότριον νομίζοντες.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι όντας εξοικειωμένοι με τις δικές τους αντιλήψεις για τους θεσμούς και
τις κοινωνικές αξίες , αποδέχονται κάθε τι που ταιριάζει με αυτές και απορρίπτουν σαν ξένη οποιαδήποτε άλλη
αντίθετη άποψη.(Εν προκειμένω οι πολλοί προσδοκούν ότι οι Θεοί θα συμπεριφερθούν σύμφωνα με τον ανθρώπινο
κώδικα ηθικής χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι η αντίληψη αυτή συνιστά ασέβεια)

- Το μακάριον και άφθαρτον ούτε αυτό πράγματα έχει ούτε άλλω παρέχει. Ώστε ούτε οργαίς ούτε χάρισι συνέχεται.
Εν ασθενεί γαρ παν το τοιούτον.
Το μακάριον και άφθαρτον ον (δηλαδή οι Θεοί) ούτε το ίδιο γνωρίζει βάσανα και στενοχώριες ούτε προξενεί παρόμοιες
ενοχλήσεις σε άλλα όντα. Επομένως δεν επηρεάζεται ούτε από τους θυμούς και τις βλασφημίες ούτε από τις ευχαριστίες
και τις προσευχές των ανθρώπων. Όλα αυτά είναι γνωρίσματα των αδυνάτων και θνητών όντων και όχι των Θεών.
( Προς Μενοικέα 123 , 124. Κύριαι Δόξαι 139- Ι )





Πιερίων


.