Οι τρεις ιεράρχες και τα «ελληνοχριστιανικά» ιδεώδη

Στις 30 Ιανουαρίου γιορτάζουμε τους τρεις μεγίστους φωστήρες των ελληνικών γραμμάτων!

• Ιωάννης ο Χρυσόστομος
• Αθανάσιος ο Μέγας
• Γρηγόριος Νανζιαζηνός

Αυτούς τους τρεις που διέσωσαν τα ελληνικά γράμματα και τα παρέδωσαν σε μας τους νεότερους!
Η γιορτή αυτή μας δίνει την ευκαιρία να αναφερθούμε στο περιβόητο κατασκεύασμα των «ελληνοχριστιανικών Ιδεωδών» και να δούμε κατά πόσον κάτι τέτοιο μπορεί πράγματι να υπάρξει.

Μαθαίνουμε - και για κάποιους αποτελεί και ιδεολόγημα - ότι «Η Ορθοδοξία είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας των Ελλήνων»..., «Χριστιανική Εκκλησία και Ελληνικό Έθνος είναι έννοιες αλληλοσυμπληρούμενες», Πατρίδα θρησκεία οικογένεια και κάτι παρόμοια.
Αξίζει, λοιπόν, να δούμε πόσο αληθεύουν αυτά τα «σλόγκαν». Και, για τούτο, ας γυρίσουμε πίσω στις ρίζες, στην εποχή όπου ο Χριστιανισμός καθιερώθηκε ως επίσημη θρησκεία του Βυζαντινού κράτους, και θεμελιώθηκε η συνύπαρξη κοσμικής και θρησκευτικής εξουσίας.

Πλοηγός σ' αυτό το ταξίδι θα είναι ο γνωστός Έλληνας λογοτέχνης και αρθρογράφος Μάριος Πλωρίτης.
Και επειδή οι αλήθειες πρέπει να λέγονται, ας ακούσουμε τι έχει να μας πει, έτσι για να προβληματιστούμε λιγάκι:

Η Ιστορία, γράφει στο βήμα των Αθηνών, αρχίζει με μια γοερή αντίφαση: Οι Βυζαντινοί ένιωθαν συνεχιστές των αρχαίων Ελλήνων, διατηρούσαν πάμπολλα έθιμά τους, μιλούσαν τη γλώσσα τους, οι λόγιοί τους μελετούσαν την αρχαία Γραμματεία, τη «συντηρούσαν» αντιγράφοντας τα κείμενά της.
Απ' την άλλη, όμως, αποστρέφονταν την Ελλάδα και τους Έλληνες, επειδή τους ταύτιζαν με την επάρατη ειδωλολατρία, τον εχθρό και αλλοτινό διώκτη της χριστιανικής θρησκείας. Έτσι, έγιναν αυτοί διώκτες ανελέητοι των παλιών διωκτών τους. Και, φυσικά, πρωταρχικό ρόλο στο μίσος κατά «παντός του ελληνικού» και στον λυσσαλέο κατατρεγμό του, έπαιξε η Εκκλησία, που ήταν ο φορέας και λειτουργός της νέας θρησκείας και ο μοναδικός σχεδόν πνευματικός οδηγητής των Βυζαντινών.

Η πρώτη τους κίνηση ήταν να καταστρέψουν τους ναούς και τα αγάλματα των Ελλήνων στερώντας, έτσι, τον κόσμο από ανεπανάληπτα δημιουργήματα της αρχαίας τέχνης, για να μη μείνει ίχνος από τη «βδελυρή θρησκεία των ειδώλων».

Ο πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόφιλος, πρωτοστάτησε στην πυρπόληση της βιβλιοθήκης του Σεραπείου, με τους 42.000 τόμους της μοναδικής κιβωτού της αρχαίας γνώσης και λογοτεχνίας...

Ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α' κατάργησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες και ο πολύς Ιουστινιανός έκλεισε τις φιλοσοφικές σχολές της Αθήνας...

Και να ήταν μόνο τα άψυχα; Οι πρόδρομοι των σημερινών ζηλωτών επιδόθηκαν σε φοβερούς διωγμούς και σφαγές των «εθνικών», που τις ομολογούν και οι χριστιανοί χρονικογράφοι...

Ο ελληνολάτρης αυτοκράτορας Ιουλιανός όχι μόνο συκοφαντήθηκε και αναθεματίσθηκε σαν «αποστάτης» και «παραβάτης» αλλά και δολοφονήθηκε από χριστιανό, ενώ πολεμούσε εναντίον των Περσών...
Ο ανεψιός και διάδοχος του πατριάρχη Θεόφιλου, ο Κύριλλος, θεωρείται ηθικός αυτουργός της δολοφονίας της σπουδαίας νεοπλατωνικής φιλοσόφου Υπατίας)...

Και η Σύνοδος της Νικαίας αναθεμάτιζε όσους «μελετούσαν διεξοδικώς τα ελληνικά μαθήματα»...

Ακόμα και το όνομα «Έλλην» πήρε νόημα υβριστικό και αποκρουστικό. Το Βυζάντιο «πολέμιον υπελάμβανε (θεωρούσε εχθρικό) το των Ελλήνων όνομα, καθ' όσον ανέκαθεν το όνομα τούτο εταυτίσθη μετά της εννοίας του ειδωλολάτρου», γράφει ο κάθε άλλο παρά «αντίχριστος», βέβαια ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος. «Ανόσιους, μυσαρούς, παμμίαρους» αποκαλούσαν τους Έλληνες οι αυτοκρατορικοί νόμοι και οι εκκλησιαστικοί πατέρες.

Ο Αθανάσιος κατακεραύνωνε τους «μιαρούς» Έλληνες... ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός στηλίτευσε την «κίβδηλον ποίησιν» των αρχαίων... και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος θεωρούσε πως Χριστιανισμός και Ελληνισμός είναι ασυμβίβαστοι, διαφωνώντας με τους νυν ελληνοχριστιανικούς κήρυκες...

«Το όνομα Έλλην κατήντησε θρησκευτικόν και ελέγετο περί μη χριστιανών και αν ακόμη ούτοι ήσαν Σαρακηνοί», λέει στην εκδοθείσα το 1933 «Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους» ο ιστορικός Αμαντος.
Ακόμα και κορυφαίοι διανοητές, όπως ο πατριάρχης Φώτιος (9ος αιώνας) έγραφε πως οι Ρώσοι, προτού εκχριστιανισθούν, είχαν «ελληνικήν και άθεον δόξαν», ενώ ο «πλατωνιστής» Μιχαήλ Ψελλός (11ος αιώνας) έλεγε πως οι Κινέζοι ήταν. «Έλληνες το δόγμα»!!!

Και όταν, το 968, απεσταλμένοι του Πάπα εγχείρισαν στον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά γράμματα του Ποντίφικα με την προσφώνηση «αυτοκράτωρ των Ελλήνων», ο Φωκάς τους έριξε στη φυλακή!

Εναι αλήθεια πως, από τον 10ο και, περισσότερο, από τον 13ο αιώνα, οι βυζαντινοί ανθρωπιστές προσπάθησαν να ξαναδώσουν στα ονόματα «Ελλάς» και «Έλληνες» την παλιά τους αίγλη, και διεκδίκησαν την πνευματική «κληρονομιά» της Αθήνας. Ωστόσο, αυτή η «αποκατάσταση» δεν εξάλειψε τον (κληρικό προπάντων) ανθελληνισμό ως το τέλος της αυτοκρατορίας.

Ο μέγας λογοθέτης (πρωθυπουργός) του Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου, Θεόδωρος Μετοχίτης (αρχές 14ου αιώνα), θεωρούσε τους Έλληνες «εχθρούς του κράτους» και ευχόταν να «εξολοθρευθούν με την βοήθειαν του Θεού», ενώ ο προοδευτικός θεολόγος Βαρλαάμ (14ος αιώνας) θα κατηγορηθεί, ανάμεσα στ' άλλα, και σαν «ελληνομανής».

Και ο Γεννάδιος Σχολάριος (ο κατοπινός πρώτος πατριάρχης της Οθωμανοκρατίας), όταν ρωτήθηκε, τρία χρόνια πριν απ' την Άλωση, αν είναι Έλλην, απάντησε με αποστροφή: «... αν με ρωτήσει κανείς τι είμαι απαντώ, Χριστιανός είμαι».

Και ο ιστορικός Παύλος Καλλιγάς στο βιβλίο του «Μεσαιωνικός βίος του Ελληνικού Έθνους» λέγει: «Αυτούς τους διώκοντας τον Χριστιανισμόν Τούρκους, αποκαλεί η Εκκλησία "νέους Έλληνας", διότι το όνομα Έλλην ήτο τότε συνώνυμον τω αντιχρίστω... Οι περισωθέντες επίσημοι αναθεματισμοί του ελληνικού ονόματος, αποδεικνύουν ότι οι ακαταλόγιστοι εκείνοι άνθρωποι ενόσουν (έπασχαν από) αληθή ελληνοφοβίαν»....

Ο βυζαντινός ιερός πόλεμος κατά των Ελλήνων, που κράτησε έντεκα αιώνες, απόδειξε πόσο τυφλώνει ο δογματικός φανατισμός, αλλά και πόσο ανέσπερη αλκή έχει ο ελληνικός πολιτισμός, αφού κατόρθωσε να επιβιώσει ακόμα κι όταν τον μαχόταν ανένδοτα η πιο κραταιή (μαζί με τον αυτοκράτορα) δύναμη του Βυζαντίου, η ιεραρχία...

Αυτά από τον Μάριο Πλωρίτη.

Οι τρεις Ιεράρχες, μας λένε, διέσωσαν τα ελληνικά γράμματα!!! Από ποιους τα διέσωσαν; Και πώς; Αφού η ελληνική γλώσσα ήταν, τότε, η επίσημη γλώσσα του γνωστού κόσμου!

Πώς όμως υπερασπίστηκαν τον ελληνισμό όταν ο Μέγας Βασίλειος γράφει στο έργο του «εις τον Προφήτην Ησαΐαν Προοίμιον»:
«Μη δειλιάζετε από των Ελληνικών πιθανολογημάτων... τα οποία είναι σκέτα ξύλα, μάλλον δε δάδες που απώλεσαν και του δαυλού την ζωντάνια και του ξύλου την ισχύ, μη έχοντας δε ούτε και του πυρός την φωτεινότητα, αλλά σαν δάδες καπνίζουσες καταμελανώνουν και σπιλώνουν όσους τα πιάνουν και φέρνουν δάκρυα στα μάτια όσων τα πλησιάζουν. Έτσι και (των Ελλήνων) η ψευδώνυμος γνώση σε όσους την χρησιμοποιούν».

Και ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος γράφει στην ομιλία του εις Άγιον Ιωάννην τον Ευαγγελιστήν:
«Αν κοιτάξεις στα ενδότερα (των ελληνικών σκέψεων) θα δεις, τέφρα και σκόνη και τίποτε υγιές, αλλά τάφος ανοιγμένος είναι ο λάρυγγας (των Ελλήνων φιλοσόφων!), όλα δε είναι γεμάτα ακαθαρσίες και πύον, και πάντα τα δόγματα τους βρίθουν από σκουλίκιαν...
Αυτά γέννησαν και αύξησαν οι Έλληνες, παίρνοντας από τους φιλοσόφους τους... Εμείς όμως, δεν παραιτούμαστε από την μάχη εναντίον τους».

Τόση ήταν η αγάπη τους προς τους Έλληνες και την Ελλάδα που ο Χρυσόστομος συμβουλεύει τους χριστιανούς στον λόγο του «Περί Κενοδοξίας και πώς δει τους Γονείς Ανατρέφειν τα Τέκνα»:
«Κανένας δεν πρέπει να δίνει στα παιδιά του ονόματα των ελλήνων προγόνων του, του πατέρα, της μητέρας, του παππού και του προπάππου, αλλά να δίνει τα ονόματα των δικαίων της Παλαιάς Διαθήκης».
Ιδού και η απάντηση σε όσους απορούν γιατί δεν μπορούν να δώσουν όνομα στα παιδιά τους που δεν περιλαμβάνεται στας εκκλησιαστικάς δέλτους!

Είναι όμως και ο Γρηγόριος Νανζιαζηνός:
«Η μητέρα μου πρόσεχε να μη φιλήσουν τα χείλη μου Ελληνικά χείλη, να μην αγγίξουν τα χέρια μου Ελληνικά χέρια και ούτε Ελληνικά τραγούδια να ΜΟΛΥΝΟΥΝ τα αυτιά και την γλώσσα μου».

Αυτά, λοιπόν, επειδή οι αλήθειες πρέπει να λέγονται.

Από την ραδιοφωνική εκπομπή «Άλλα λόγια» του Μιχάλη Μιχαήλ (Astra 92.8 Κύπρου)


.

The real prehistoric religion of Malta

Forget the goddess theory, which you hear every tourist guide trying to explain the huge statues at the National Museum of Archaeology or while touring Hagar Qim.

That may not have been the original religion of Malta.

This was the startling starting point in a lecture “Ritual, Space and Structure in Prehistoric Malta and Gozo: New Observations on Old Matters”, given by Dr Caroline Malone, co-director, Xaghra Stone Circle excavation during the recent Heritage Malta international conference held at the Grand Hotel in Gozo.

Dr Malone is senior tutor at Hughes Hall, Cambridge, and Director of studies in archaeology and anthropology and principal research investigator for the Cambridge Templeton Project “Explorations into the conditions of spiritual creativity in prehistoric Malta” at the McDonald Institute for Archaeological Research.

The goddess theory may not have been adequately investigated and structured from the many archaeological remains in Malta and Dr Malone dismissed it summarily as a “faulty” theory.

All human societies are based on structured ritual and deal with such themes as life and death, male and female, right and left, good and bad, clean, and polluted. The human body is very important in that it constitutes a universal cipher for these themes.

The temples were for ritual, “the goddess”, fertility, sunrise, priests. Hypogea were for burial and also for the cult of ancestors.

Cult places in general are very special places, for the most part man-made, but possibly also using natural locations. They were mostly enclosed spaces, with controlled access. They were directional – orientated towards the sunrise. The presence of altars and libation holes in the temples in Malta shows this was a highly organised and repetitive religion with ritualistic symbols, participation in offering, with priests and a hierarchy.

The Maltese prehistoric society was a relatively stable, agricultural community, an intense and densely populated island, celebrating cyclical cycles of life, rites of passage, transitions between different stages of life, from separation to reintegration, fertility, ancestors, good spirits welcomed, bad spirits avoided, all in a cosmological context.

The Maltese prehistoric temples contain elements expected of ritual and cult – a regular layout along axis lines, enclosed spaces and public spaces offering only restricted views from the outside. The axis orientation (at Mnajdra it is clearly based on the solstice) is linked to a cosmology in an awe-inspiring location. Hagar Qim is surrounded by performance areas to which everybody had access. There are also oracle holes and even shrines in the outside wall focused on fertility and gender. But there are also barriers and thresholds controlling access to the interior. This is evident from the doorjambs and the holes for barriers. There are also thresholds, steps, in a word, exclusion.

It is also very significant to study the location of various objects. Libation holes, for instance, are always to be found on the left or in the middle, never on the right. The oracle holes in the restricted areas are always on the right. This was the domain of priests, the shaman, and altars.

Left means profane, unclean, female, death, rubbish, dark, weak. The right means sacred, pure, male, life, food, light, strong.

There are still some unresolved issues: Hagar Qim is a monument in the round, interesting inside, but equally so on the outside. It is also somewhat complicated to decipher: it seems to encourage increased audience participation and the pits for ritual rubbish and the fire pits are on the right.

Tarxien is the only temple where not only do we know what was there but also its exact location, thanks to Temi Zammit’s notes. Access was more controlled here: you did things in a particular pattern.

Hal Saflieni and the Xaghra Stone Circle conform to the left-right general orientation but with some differences. They are both enclosed underground sites, reserved for the (bad) dead spirits who must be controlled and kept safe underground.

You enter the Xaghra circle from Ggantija, from east to west. The right has a pit of male ancestors, the left a pit for young women. The purification area is on the left, while the phallic stone is on the right.

Dr Malone obviously based her observations and conclusions on the recent excavations of the Xaghra Circle. Dr Simon Stoddart, the co-director of the Xaghra Stone Circle excavation, submitted a fuller explanation.

Dr Stoddart has held posts in Cambridge, Oxford, Bristol and York and recently retired as editor of Antiquity. He has also directed several fieldwork projects in Malta, central Italy and Scotland.

The full analysis of the circle’s bones has shown there are 220,000 body parts buried there, mostly small bits of bone.

The circle itself was a colossal collection of ancestors. Some 800 skulls were found – this gives an inkling of the quantity of the bodies originally buried there. Interestingly, and curiously, the bodies seem to have been moved around. Some bodies remained intact – these were mainly male (thus undermining the goddess theory Dr Stoddart said and concurring with Dr Malone), while other bodies were sectioned off: the skulls collected at the top, the limbs on one side and the other bits on the other side. Some male corpses have older male corpses (ancestors) on top of them.

This burial ground thus preserves the memory of male ancestors. In a few cases, where some intact corpses were found, the man seems to have been buried first, followed by a woman.

Dr Stoddart also propounded a theory for the enigmatic double statue found at Xaghra of two seated persons. He suggested that this could symbolise the cycle of life: the figure on the right symbolises birth and that on the left death.

There is one curious unexplained detail: broken toes and limbs are very frequent. The Xaghra Circle is a great resource that requires further study, especially medical study. The broken bones and other evidence of stress could possibly point to a state of crisis in society.

The broken statues found at Tarxien further confirm this: these seem to have been broken up deliberately: it was the end of an era.

Professor Anthony Bonanno also seemed to agree that Malta’s original religion was more an ancestral cult than a mother goddess one. Ancestor memory provided social cohesion in times of stress.

Like Prof. Bonanno, Professor David Trump said the closest to the Maltese prehistoric temples seem to be the nuraghi, the massive stone monuments in Sardinia.

The location of the prehistoric sites can also shed information about population movements and events in those very distant times.

In a very interesting presentation, Dr Reuben Grima, Senior Curator of world heritage sites at Heritage Malta, plotted the location of the sites against their known history.

The basic feature of the Maltese Islands is that they are a series of river valleys – widien – and also that Malta, as opposed to other islands, is an archipelago. For these two reasons there seems to have existed a preference to travel by sea from one point of the coast to another, even though vast parts of the Maltese coastline are inaccessible.

There must have been a link between the location of temples and that of people but this is very nuanced and complex. There does not seem, for instance, to have been a preference in the siting of temples for elevation, nor specifically on slopes. It seems there was a preference for access to the sea and a short distance from the plains.

(Incidentally, the place names with Bir seem to be in the plains and those with Ghajn on the highlands)

Generally speaking, the direction of the slope seems to have been the most favourable for human settlements, natural gateways between the land and the sea.

However, there is a further twist, or complication: sites that started being built at around the same time do not seem to have had the same history. For instance, there is a site at Ghadira which dates roughly from the same time as Ggantija. But the Ghadira one remained small while Ggantija flourished. It seems that only those temples with a prosperous hinterland flourished.

In time, Malta and Gozo came to have one principal site each. Food resources seem to have dwindled and only those communities with an abundance of food grew larger while the other communities died down.

If food did not seem to have been shared between the various communities, knowledge and ideas appear to have been shared: there is a homogeneity of cultures evident in the various temples of Malta and Gozo, although there were also some specialised products.

One final point: there does not seem to have been any evidence of a centralised hierarchy.



by NOEL GRIMA


.

Pagans in Iceland object to missionaries in schools

The Pagan Society in Iceland, Ásatrúarfélagid, has objected to the State Church offering school children social support in form of so-called “soul watch interviews.”

The interviews are part of an initiative called Vinaleid (“Path of Friends”), which is open to all school-age children.

The program enables students to visit the deacon in the local church to talk about their problems, and do not need allowance from parents to do so, as reported in Fréttabladid.

Jóhanna Hardardóttir, a pagan priest on Kjalarnes peninsula, southwest Iceland, told Fréttabladid that she has noticed considerable discontent among parents with Vinaleid.

She says children who are not raised Christian feel misplaced, which, she believes, could lead to bullying. In Hardardóttir’s opinion, social support should be in the hands of “professionals, not missionaries.”

Viktor Gudlaugsson, principal of elementary school Varmárskóli in Mosfellsbaer, southwest Iceland, told Fréttabladid that he had not noticed any dissatisfaction with Vinaleid, which has been offered in his school since 1999.

Gudlaugsson says Vinaleid is only one of many ways for children to seek help with their problems – there is also a psychologist and a tutor working at the school – and no one is obligated to take part in it.